Czcigodny Sługa Boży kard. August Hlond
(1881-1948)kardynał; w latach 1926-1948;
Prymas Polski
Założyciel Towarzystwa Chrystusowego; salezjanin
1926-1932
Przemówienie inauguracyjne na otwarcie VIII Zjazdu Katolickiego i I Kongresu Eucharystycznego w Inowrocławiu.
25 czerwca 1927.
Niezmiernie się cieszę, że po raz pierwszy od mej nominacji kardynalskiej, opuszczając mury pałacu prymasowskiego i na szerokie niwy mojej archidiecezji wychodząc, biorę udział w tym właśnie pierwszym Zjeździe Eucharystycznym. Oto przez cały świat idzie niewątpliwie wyraźny zew katolicki, idzie wielki ruch odrodzenia, nawrotu do Boga, do wiary i praktyk religijnych. Ludzkość znużyła się na drogach nieprawości, na drogach liberalizmu, który duszy, nawet kieszeni ludzkich nie zapełnił, na hasłach wywrotowych, bo za nimi pustka i nieszczęście. - Ludzkość dzisiaj szuka Boga, powrotu do czegoś głębszego i trwalszego, do zasad wiecznych, do odnowienia duszy.
Wszystko to, co ongiś ściśle lub luźniej do Kościoła w łączności stało, to wszystko - rzecz znamienna - garnie się dziś do niego i od Stolicy Apostolskiej nowego natchnienia się spodziewa; silniejszych podstaw prawa Bożego szuka i od Kościoła żąda, aby na czele stanął i świat ku pomyślności i dobrobytowi prowadził. Ludzkość patrząc dziś na najstraszniejsze eksperymenty bezbożności w Rosji sowieckiej zrozumiała, że wszystkie zakusy, co wyszły od Marksa, inne co wyszły od Lutra, że to wszystko na jej niekorzyść i nieszczęście poszło.
Wraca dziś ludzkość do Kościoła katolickiego. Wracają nawet w Polsce ci, co w latach młodych jako akademicy chcieli wyrwać wierzenia z serca społeczeństwa, wracają wybitni uczeni i politycy wielcy po długim czasie wszyscy do Kościoła.
Na moim stanowisku dobry mam pogląd na to, co się dziś dzieje w duszy polskiej inteligencji, która kiedyś nie wierzyła i dumną była ze swego wolnomyślicielstwa. Dziś wraca jeden po drugim do wiary św. A Nasza młodzież! Toż to zupełnie inny obraz młodzieży akademickiej sprzed laty. Młodzież akademicka, a zwłaszcza młodzież poznańskiego uniwersytetu tak zdrowe myśląca, w programach swych mocno pod kreślą religię.
I starsze społeczeństwo, patrząc na to mówi: Toć to przełom! Jakżeż inaczej było za naszych młodych lat!
To jest ten właśnie powrót do Kościoła, do wierzeń i do Boga.
Dzisiejszy Zjazd Katolicki ma to zadanie, żeby ten powrót duszy do Kościoła ułatwić i naprzód go pchnąć silniej przez poznanie prawd eucharystycznych i wysunięcie tych wszystkich haseł, co nas wszystkich zaprowadzać mają do odrodzenia narodu. Do odrodzenia katolickiego narodu. U nas odrodzenie narodu często zbyt powierzchownie pojmowane bywa. Nie wystarczają bowiem ani programy polityczne, w których podkreślona jest myśl katolicka, ani obchody narodowe, rozpoczynane nabożeństwami. - To do prawdziwego odrodzenia narodu nie prowadzi, bo odrodzenie narodu musi iść przez odrodzenie serca, a odrodzenie serca to dzieło łaski Bożej. Myśl katolicka pojmuje prawdziwe odrodzenie człowieka jako odrodzenie przez łaskę Bożą. Nie tylko raz po raz po spowiedzi łaska Boża winna królować w sercach polskich, ale stale i bezustannie. Dopiero taka dusza, przez którą przepływa strumień łaski Chrystusowej jest zdolna się odrodzić i naprawdę jest katolicką i Chrystusową.
Druk: "Gość Niedzielny", 29(1927), s. 4;
także: "Roczniki Katolickie", 6(1927), s. 370-371;
także: Dzieła, s. 187-188.